Dieta paleo – nowa odsłona prehistorycznej diety

Dieta paleo, czyli dieta paleolityczna to rodzaj diety, która dąży do odwzorowania sposobu żywienia ludzkości z epoki paleolitu.

W epoce Paleolitu prehistoryczny człowiek nabierał już zdolności, aby wytwarzać narzędzia, które stopniowo dawały mu przewagę nad zwierzętami. Narzędzia były na początku bardzo prymitywne, ale z czasem nasi przodkowie nauczyli się już starannie je obrabiać. W późnym okresie paleolitu, człowiek żył w niewielkich gromadach łowieckich, mieszkał w jaskiniach lub we własnoręcznie wytworzonych szałasach. Czcił zwierzęta, w szczególności te poświęcone na pokarm i odprawiał różne obrzędy. Nauczył się także malować sceny łowieckie na ścianach jaskiń i rzeźbić w kościach zwierząt oraz w kamieniu.

Charakterystyka diety paleolitycznej

Żeby zrozumieć sposób żywienia w diecie paleo, należy więc cofnąć się do tej epoki. W tym okresie, człowiek był już w stanie zdobywać pożywienie za pomocą ręcznie robionych narzędzi oraz wzniecić ogień. Ludzie żyli w zupełnie innych warunkach niż współcześnie. Prowadzili koczowniczy tryb życia. Ważny był dla nich dogodny dostęp do pożywienia i pitnej wody. Byli także zależni od warunków pogodowych. Nie uprawiali roli, co oznacza, że żywili się owocami i warzywami, które udało się znaleźć na dzikorosnących roślinach. W tej epoce, nie spożywano także mleka i jego przetworów, gdyż ludzkość zaczęła hodować bydło znacznie później.

Podstawa diety paleo

Naukowcy badający tą epokę zbierają coraz więcej informacji o diecie ludzi żyjących w tym okresie. Przede wszystkim podstawą diety paleolitu były mięso i ryby. Ludzie spożywali mięso w postaci surowej albo piekli bezpośrednio na ogniu. Żywili się także zebranymi surowymi warzywami i owocami. W ich diecie były obecne także grzyby, pędy korzenne oraz orzechy.

Można, więc stwierdzić, że dieta opierała się głównie na białku i tłuszczach pochodzenia zwierzęcego. Ważny był także błonnik z zebranych roślin. Prehistoryczna dieta charakteryzowała się także niskim spożyciem węglowodanów ze względu na ograniczoną dostępność owoców i całkowitym brakiem produktów zbożowych.

Różnice pomiędzy dietą paleo, a współczesnym odżywianiem

Współczesne odżywianie znacząco się różni od jadłospisu człowieka z epoki paleolitu. Obecnie mamy dostęp do żywności wysoko przetworzonej, która zawiera duże ilości cukru, soli i nasyconych kwasów tłuszczowych. Te produkty uważane są za czynniki sprzyjające rozwoju wielu cywilizacyjnych chorób.

Należy także dodać, że współczesny człowiek ma zupełnie inny styl życia, np. mniejszą aktywność fizyczną. Spożywamy więcej pokarmu równocześnie zużywając mniej energii, co skutkuje dodatnim bilansem kalorycznym. Problemem są także produkty wysokowęglowodanowe. Spożywamy produkty z większą zawartością cukru i coraz mniejszą zawartością błonnika, ponieważ obecnie jemy mniej warzyw i produktów pełnoziarnistych.  

Obecnie również sięgamy po artykuły spożywcze, które zawierają konserwanty, barwniki i słodziki. Wszystkie te czynniki sprawiają, że współczesne produkty spożywcze mają mniejszą zawartość witamin i związków mineralnych, co sprzyja powstawaniu niedoborów i w konsekwencji prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia.

Dieta paleo – dobór odpowiednich składników

Podstawą diety paleo są produkty jak: chude mięso, pochodzące od zwierząt z chowu pastwiskowego np. drób, dziczyzna, chuda wołowina, podroby. Ważne w diecie są także ryby, owoce morza i jaja. Istotne jest, aby te produkty pochodziły z małych hodowli, a zwierzęta były karmione naturalnymi paszami bez antybiotyków. Tłuszcze, które warto spożywać w diecie paleo to przede wszystkim oleje roślinne jak olej lniany, oliwa z oliwek czy olej z awokado. Warto również sięgnąć po tran, czyli tłuszcz pozyskiwany z wątroby dorsza i ryb dorszowatych.

Źródłem węglowodanów w diecie paleo powinny być przede wszystkim warzywa i w mniejszym stopniu owoce. Z diety należy wykluczyć jednak ziemniaki i kukurydzę. Warto sięgać także po orzechy, szczególnie takie, które mają niską zawartość kwasów tłuszczowych omega 6, np. orzechy włoskie. Do dozwolonych produktów, które można spożywać, ale z dużym ograniczeniem należą olej rzepakowy, olej kokosowy, miód, kawa i herbata.

Produkty zakazane w tej diecie są wszystkie rodzaje produktów zbożowych, mleko i jego przetwory, warzywa strączkowe oraz wszystkie produkty wysokoprzetworzone. Warto także zrezygnować z żywności z dodatkiem rafinowanych olejów, cukrów prostych i soli.

Dieta paleo wady i zalety

Jeżeli interesujesz się tematyką diet, warto także przeczytać o koncepcji slow food i o diecie pudełkowej.

Zanim przejdziesz na dietę paleo

Dieta paleo budzi jednak wiele kontrowersji, np., że w dzisiejszych czasach warzywa i owoce, które są hodowane na szeroką skalę, nie mają w sobie tyle witamin i składników mineralnych jak rośliny dziko rosnące w prehistorycznych czasach. Warto także dodać, że zwierzęta hodowlane również nie są w większości odżywiane w sposób naturalny. Zwolennicy tej diety jednak zwracają uwagę, że ograniczenie spożycia składników jak gluten, laktoza i kwasy omega 6 jest jednak jednak wskazane.  Dobrym posunięciem jest także wyeliminowanie wszystkich produktów wysokoprzetworzonych. Zanim jednak zapadnie decyzja o przejściu na taką dietę, warto doradzić się specjalisty z dziedziny dietetyki oraz lekarza. Samodzielne przejście na dietę paleo bez konsultacji z odpowiednimi osobami może mieć wiele negatywnych skutków w postaci niedoborów ważnych składników w organizmie.